banier
lijntje lijntje

Nachtvlinders (Heterocera)

De vlinders vormen een zeer grote orde van insecten. Er zijn zo'n 120.000 soorten bekend, maar er zijn er waarschijnlijk veel meer. Alle vlinders hebben relatief grote, beschubde vleugels en er zitten uitzonderlijk mooie dieren tussen. Al heel lang maakt men onderscheid tussen dag- en nachtvlinders, hoewel die verdeling wetenschappelijk bezien onzin is. Het verschil tussen beide vlindergroepen is onder meer, dat de nachtvlinders een verbinding hebben tussen de achtervleugel en de voorvleugel. Dagvlinders hebben die verbinding niet. Nachtvlinders hebben ook zeer verschillende antennen. Die van de dagvlinders zijn allemaal lang, dun en met een knopje erop, nachtvlinders hebben soms hele borstels als antennen (vooral de mannetjes), of hebben er allemaal weerhaakjes aan. Ook hebben ze soms heel lange dunne antennes (vooral de vrouwtjes), maar nooit met een knopje erop (behalve de bloeddrupjes). Hoewel er mooi gekleurde nachtvlinders bestaan, zijn de meeste vrij grauw gekleurd. Ze hebben schutkleuren, waardoor ze overdag tijdens het rusten niet opvallen. De meeste dagvlinders zijn juist erg kleurrijk. Vaak is bij dagvlinders de onderkant van de vleugels ook heel anders getekend en gekleurd dan de bovenkant. Door regelmatig de vleugels te openen en te sluiten krijgen veel vijanden geen grip op het eigenlijke lichaam.


Foto van een beervlinder
Beervlinders en korstmosvlinders Arctiidae

Deze mottenfamilie is genoemd naar de zeer harige rupsen. De echte beervlinders zijn tamelijk gedrongen, forse vlinders die aan uiltjes doen denken. De korstmosvlinders lijken veel kleiner, omdat ze de vleugels in rust om het lichaam heen krullen. Zodoende lijken ze sterk op grasmotjes, maar ze zijn duidelijk groter. Tegenwoordig ziet men deze familie onder de naam Arctiinae als een subfamilie van de nieuwe familie van de Spinneruilen (Erebidae)

Klik hier om een soort te zoeken.


Foto van een spanner
Spanners Geometridae

De spanners vormen een zeer grote nachtvlinderfamilie die naar het loopgedrag van de rupsen is genoemd. Die hebben in het midden van het lichaam geen pootjes. Om te lopen zetten ze zich bij de kop goed vast en schuiven dan de staart tot vlakbij de kop. Er ontstaat een lusje. Dan laat de kop los en schuift naar voren, tot de rups zijn volle lengte weer heeft. De vlinders hebben vaak opvallend grote vleugels. Toch fladderen ze meer dan dat ze vliegen. De vleugels worden altijd van het lichaam afgehouden, de vlinder zit daardoor plat op de ondergrond. Overigens zijn er kleine soorten met kleinere, puntiger vleugels en soorten die de vleugels geheel of gedeeltelijk omhoog houden.

Klik hier om een soort te zoeken.


Foto van een uiltje, een nachtvlinder
Uilen Noctuidae

De uilen vormen een grote nachtvlinderfamilie. In rust slaan ze hun vleugels naar beneden gericht als dakpannen over elkaar en dan over het lichaam. Hoewel er mooi gekleurde uilen bestaan, zijn verreweg de meeste soorten bij ons grijs, bruin of grauw. De meeste uilen vliegen alleen s'-nachts, maar er zijn uitzonderingen, zoals de gamma-vlinder. Uilen zijn in het algemeen zeer goede vliegers. Een paar groepen die er niet erg "uilachtig" uitzien, zoals de snuituilen, zijn recentelijk uit de uilenfamilie gehaald en verplaatst naar de nieuwe familie Erebidae. Op deze site vind je nog de "oude" indeling.

Klik hier om een soort te zoeken.


Foto van een macro nachtvlinder
Overige macro nachtvlinders Diverse families

Al heel lang hanteert men de indeling van de nachtvlinders in twee groepen: macro's en micro's. De meeste grotere soorten zitten dan in de macro-groep. Wetenschappelijk bezien slaat die verdeling nergens op, maar hij is wel gemakkelijk. Maar wees gewaarschuwd: sommige kleine macro's zijn kleiner dan de grotere micro's! De meeste nachtvlindergidsen houden zich alleen bezig met de macro's. Op deze pagina vind je een aantal macro-families die we nog niet behandeld hebben, zoals de tandspinners, de pijlstaarten en de eenstaartjes.

Klik hier om een soort te zoeken.


Foto van een bladroller
Bladrollers Tortricidae

Bladrollertjes vormen een grote familie van micro's en ze zijn zonder uitzondering inderdaad klein. Ze zien er vaak uit als miniatuur uiltjes en sommige soorten zijn erg schadelijk in boomgaarden, tuinen en bossen. Bij ons komen meer dan 300 soorten voor. Toch zijn veel soorten gemakkelijk te herkennen. Een aantal soorten immiteert een vogelpoepje en zijn overdag heel moeilijk te vinden, terwijl ze toch gewoon rusten op een blaadje.

Klik hier om een soort te zoeken.


Foto van een bladroller
Merkwaardig gevleugelde nachtvlinders Diverse families

Sommige motjes vallen op door hun merkwaardige vleugels. Die hebben we hier op één pagina gezet. De verschillende families zijn overigens totaal niet verwant. Allereerst zijn er de glasvlinders of mugmotjes. Zij hebben doorzichtige vleugels en vliegen allemaal overdag. De vedermotten hebben heel smalle vleugels en lijken sterk op langpootmuggen. De waaiervlinders tenslotte lijken sterk op een waaiertje.

Klik hier om een soort te zoeken.


Foto van een pyralide
Lichtmotten Pyralidae

De lichtmotten vormen een heel grote familie van nachvlinders. De meeste soorten zijn erg klein met een spanwijdte van 20 mm of minder. Maar er zitten ook grote soorten die een spanwijdte van wel 40 mm kunnen hebben en dan even groot zijn als het kleine koolwitje. In rust kun je ze gemakkelijk herkennen, want alle soorten leggen hun antennes bovenop de vleugels. Alle andere motten leggen die onder de vleugels of langs het lichaam.

Klik hier om een soort te zoeken.


Foto van een pyralide
Overige micro motten Diverse families

Hier behandelen we alle niet eerder genoemde kleine motjes, zoals de huismotten, de langsprietmotten en de zakdragers. De meeste soorten zijn erg klein en halen de spanwijdte van 20 mm helemaal niet. Dat betekent dat veel soorten in rust een lengte hebben van minder dan 10 mm.

Klik hier om een soort te zoeken.


Bovenkant pagina

Deze pagina is voor het laatst bijgewerkt op 11-12-2016.
© (2000 - 2024) www.gardensafari.nl (Hans Arentsen) Als u een foto wilt gebruiken, mail mij dan (hans@gardensafari.nl).